Het klinkt een beetje gek, je moet je paard uitlijnen, het is toch geen auto? Toch zijn er overeenkomsten. Als je auto niet goed is uitgelijnd, slijten je banden harder, verbruik je meer brandstof en geeft dit op termijn ook extra slijtage aan andere onderdelen. Eigenlijk is dat heel vergelijkbaar met wat er met je paard gebeurt als hij scheef gaat tijdens het bewegen en zijn gewicht niet goed verdeeld over zijn benen. Extra belasting en daarmee extra slijtage op verschillende plekken in zijn lijf. Er is één heel belangrijk verschil, je paard heeft geen vervangbare onderdelen! Het klinkt misschien flauw, maar het is goed daar eens bij stil te staan en je te beseffen dat je paard zo gezond en fit mogelijk houden, echt van levensbelang is voor hem. Ik ben van mening dat de verantwoordelijkheid daarvoor bij ons ligt, de eigenaren en ruiters. Dat als je erop gaat zitten, je verplicht bent naar beste kunnen je paard te leren zo correct mogelijk te bewegen. Ongeacht of je in het bos rijdt of in de bak, of je doel een fijne buitenrit is of Grand Prix dressuur, je paard helpen correct en recht te bewegen zou daar, wat mij betreft, altijd een onderdeel van moeten zijn.
Met paarden zijn er vele wegen die naar Rome leiden. In de loop der jaren heb ikzelf ook van alles geprobeerd, niet altijd met even veel succes trouwens. Ik heb er wel altijd veel van geleerd. Eén van de dingen die ik superbelangrijk ben gaan vinden is het goed in evenwicht rijden van je paard. Ik heb namelijk geleerd dat dat ten eerste je paard gezond houdt en dat het ook echt een basisvoorwaarde is voor het succes van je verdere opleiding. Minstens zo belangrijk is dat ik zie dat paarden die goed in evenwicht lopen, meer zelfvertrouwen hebben, makkelijker te bewerken zijn en in sommige gevallen zelfs veel minder gespannen of kijkerig worden.
Voor mij begint dat evenwicht bij de voorbenen. Dat was trouwens best even een omschakeling, we zijn als dressuurruiter nogal geneigd ons druk te maken om de achterbenen namelijk. Ik weet nu, als het stuk voor je zadel niet recht en in evenwicht is, is het stuk achter je zadel dat ook niet. Stap één in het rechter maken en in evenwicht brengen van een paard is voor mij zorgen dat hij zijn gewicht gelijkmatig verdeeld over zijn beide voorbenen. Ik wil hem zo goed mogelijk recht uitlijnen tussen mijn been en tussen mijn teugels. De neus in het midden, de hals mooi recht tussen de schouders en het paard wil ik rechtop tussen mijn linker en rechterkuit.
Hoe mooier je paard rechtop blijft, met zijn gewicht keurig verdeeld boven zijn benen, hoe makkelijker hij kan bewegen. De energie die vanuit het achterbeen door het lijf heen gaat, kan dan vrijuit naar voren vloeien en stroomt van achter naar voor naar het bit en door je hand. Op het moment dat een paard scheef is, gaat de energie te veel richting één voorbeen en kan zich dit uiten door aan één kant sterker te worden in je hand, een paard dat wegvalt of zelfs uitbreekt over de schouder, dat moeilijk te sturen is en heel traag of juist heel snel is. Zelfs continu wegspringen voor dingen kan in de basis ontstaan vanuit dit soort scheefheid. Veel van deze problemen lijken niet direct een evenwichtsprobleem, maar zijn het wel. Het beginnen met rechter maken en herstellen van dit evenwicht, je paard helpen om zijn beide voorbenen evenveel te belasten, kan een groot deel van deze problemen doen verdwijnen.
Bij evenwicht vind ik ook horen dat een paard als je een wending rijdt op dezelfde manier rechtop blijft en zijn gewicht verdeeld. Daarmee bedoel ik dat ik wil dat hij met zijn gewicht, met de massa van zijn lichaam, boven zijn benen blijft in de bochten. Op een motor mag je plat door de bocht, op je paard (in ieder geval in de dressuurbaan) liever niet. Als je paard naar binnen gaat hangen in de bocht, betekent dat namelijk meer gewicht op zijn binnen voorbeen. Als er meer gewicht rust op het binnen voorbeen, duurt het langer voor dit weer opgetild wordt. Als het binnen voorbeen langer aan de grond blijft, heeft het binnen achterbeen geen ruimte om voldoende door te treden en onder te treden en kan je paard onmogelijk gedragen blijven in de wending. In veel gevallen merk je dit als ruiter trouwens doordat er meer druk op de binnen teugel komt. Als je paard niet kan dragen met zijn binnen achterbeen, moet hij het op een andere manier oplossen. Sommige paarden vertragen of versnellen in de wending. Een wat nuchtere vertraagt vaak, in feite wordt zijn binnen achterbeen namelijk geblokkeerd en kan hij helemaal niet vloeiend doorgaan in het ritme. Een iets minder nuchter paard geeft nog weleens gas, die vindt het namelijk helemaal geen fijn gevoel om op die manier uit evenwicht te zijn en probeert dat op te lossen door voldoende tempo te maken. Denk er maar eens over na, als jij op je fiets flink tempo hebt, kan je best een beetje schuin door de bocht. Als je langzaam door de bocht fietst en je gaat scheefhangen als een motorracer…Dat komt niet goed. Dan ga je of je benen heel gauw aan de grond zetten om niet om te vallen, of je trapt eens flink door. Een hele logische en verklaarbare reactie van je paard dus. Ook hiervoor geld, je kan wel proberen het vertragen of versnellen op te lossen of te voorkomen, dat helpt echter niet voor je onderliggend evenwichtsprobleem. Als je daarmee aan de slag gaat, kan je paard makkelijker in het ritme blijven en is de noodzaak tot vertragen/versnellen weg.
Samengevat is één van de eerste dingen waarmee ik aan de slag ga met een paard dus evenwicht, rechtop zijn en recht zijn. Ik leer hem eerst hoe hij zijn evenwicht moet houden onder een ruiter door hem meer rechtop te laten bewegen, hierbij ligt de focus op de gewichtsverdeling over het linker en rechter voorbeen. Als dat goed gaat, heeft dat al een positieve invloed op de wijze waarop het achterbeen gebruikt wordt en gewicht kan dragen. De volgende stap is dan ook het paard dat nu rechtop blijft in beweging, over de lengte van zijn lijf rechter te maken. Op dat punt ga ik meer de focus leggen op het achterbeen, werken we aan het goed sporen (linksachter beweegt richting linksvoor en rechtsachter richting rechtsvoor) en gaan we het minder sterke achterbeen sterker maken en de minder soepele zijde van het paard, soepeler maken. Die eerste fase, waarin je bezig bent met het rechtop zetten, kost bij het ene paard meer tijd dan bij een ander, maar is wel erg belangrijk voor de verdere opleiding. Het legt een basis van begrip en vertrouwen. Begrip over hoe hij moet bewegen en vertrouwen in zichzelf, hij weet immers wat hij moet doen en hoe. Minstens zo belangrijk is het vertrouwen in jou, hij leert nu dat jij er bent om hem te helpen. Vanuit deze basis en met dit vertrouwen in elkaar is je paard klaar voor zijn verdere opleiding en heb jij alle voorwaarden gelegd om die succesvol te laten zijn.
Liefs, Esther
